Κυριακή 19 Φεβρουαρίου 2012

Σὺν Ἀθηνᾷ σιωπῶν κολύμβα! Cum Minerva silens nata!



Πλουτὴρ  Ἀθηναῖος μεθ' ἑτέρων τινῶν ἔπλει· καὶ δὴ χειμῶνος σφοδροῦ γενομένου ἡ ναῦς ἀνετράπη,  οἱ μὲν οὖν ἄλλοι πάντες διενήχοντο, ὁ δὲ Ἀθηναῖος τὴν Ἀθηνᾶν ἐπικαλούμενος μυρία ἐπηγγέλλετο, εἰ περισωθείη: Σώσε με Αθηνά μου - Θαλασσολύτριά μου-Ψιλή λαμπάδα τάζω σου-Το σπίτι στου Παπάγου-Κι όλο μου το συνάλλαγμα-Θα φέρω στην Ελλάδα-Αχ,σώσε με Παλλάδα- τῶν νεναυαγηκότων δέ τις παρανηχόμενος εἶπε πρὸς αὐτόν· “ἀλλὰ σὺν Ἀθηνᾷ σιωπῶν κολύμβα!” 


νήχομαι/νήχω,νάχω - νηκτική μεμβράνη/κύστη - νήκτης/νηκτήρ/νήκτωρ κολυμβητής -
νῆξις κολύμβηση - νηχεῖον πισίνα - νηχαλέος, κολυμπήθρας/κολυμπάρης, 
νηκτικά πουλιά κολυμπάρικα, νηκτρίδες ἐλαίαι κολυμπάδες 
__natation__νάω/νᾶμα__ναῦς, navis__προσνήωση, απονήωση, νηολόγηση
δελφῖνα νήχεσθαι διδάσκεις - σε δελφίνι κολύμπι διδάσκεις

ἀνὴρ πλούσιος Ἀθηναῖος μεθ' ἑτέρων τινῶν ἔπλει. καὶ δὴ χειμῶνος σφοδροῦ γενομένου καὶ τῆς νηὸς περιτραπείσης οἱ μὲν λοιποὶ πάντες διενήχοντο, ὁ δὲ Ἀθηναῖος παρ’ ἕκαστα τὴν Ἀθηνᾶν ἐπικαλούμενος μυρία ἐπηγγέλλετο, εἰ περισωθείη. εἷς δέ τις τῶν συννεναυαγηκότων παρανηχόμενος ἔφη πρὸς αὐτόν· “σὺν Ἀθηνᾷ καὶ χεῖρα κίνει.” ἀτὰρ οὖν καὶ ἡμᾶς μετὰ τῆς τῶν θεῶν παρακλήσεως χρὴ καὶ αὐτούς τι ὑπὲρ αὑτῶν λογιζομένους δρᾶν. Ὅτι ἀγαπητόν ἐστι καὶ ἐνεργοῦντας θεῶν εὐνοίας τυγχάνειν ἢ ἑαυτῶν ἀμελοῦντας ὑπὸ τῶν δαιμόνων περισώζεσθαι. Τοὺς εἰς συμφορὰς ἐμπίπτοντας χρὴ καὶ αὐτοὺς ὑπὲρ ἑαυτῶν κοπιᾶν καὶ οὕτω τοῦ θεοῦ περὶ βοηθείας δέεσθαι.


"Cum Minerva, tu quoque manus move!"


Αισώπου "Βοηλάτης και Ηρακλής"


Βοηλάτης ἐκ κώμης ἅμαξαν ἄγων. Ελάλιε βοϊδολάτης άμαξα από χωριό
Καὶ ταύτης ἐμπεσούσης εἰς φάραγγα κοιλώδη, και όταν έπεσε η, σε φαράγγι βαθύ
Δέον βοηθεῖν, ἀργὸς ἵστατο, ενώ έπρεπε ο, να συντράμει αυτός· άνεργος ήστεκε·
Τῷ Ἡρακλεῖ προσευχόμενος και τον Ηρακλή μόνο ήκραζε
Ἐκεῖνον γὰρ ἐκ πάντων ἀσπαζόμενος ἐτίμα. εκείνον προ πάντων λάτρευε κι ετίμανε
Ὁ δὲ θεὸς ἐπιστὰς εἶπε· Τῶν τρόχων ἅπτου 
Μα ο θεός πανωστάθηκε λέγοντας· τις ρόδες πιάσε
Καὶ τοὺς βόας νύττε, καὶ τότε τ θε εὔχου, 
και τα βόδια κέντα και στους θεούς προσεύχου
Ὅταν καὐτὸς τι ποιῇς ·.όταν και συ κάτι κάνεις ·
μὴ μέντοιγε μάτην εὔχου  μη λοιπόν μάταια κράζεις


....Πάρε πρωτοβουλίας έφοδο! Μη μου κλαίεις σαν κατανυκτικό έγχορδο!....


Aide-toi, le ciel t'aidera


φιλεῖ δὲ τῷ κάμνοντι συσπεύδειν θεός
συνηθίζει τον καματερό να συντρέχει ο θεός
(Αισχύλος)


αὐτός τι νῦν δρῶν εἶτα δαίμονας κάλει·
τῷ γὰρ πονοῦντι καὶ θεὸς συλλαμβάνει
ο ίδιος κάτι τώρα κάμε, και έπειτα θεούς κάλιε
αυτόν που μοχθεί και ο θιός βοηθεί
(Ευριπίδης)


Άι Νικόλα, βοήθα με να υφάνω το πανάκι μου. -Κούνα και συ το χέρι σου
Αϊ-Γιώργη βούθα μου! -Και συ τον πόδα σάλευκε (Κύπρος)
Άι-Γιώργη, βόηθα με! -Σείε και συ τομ πόδα σου. (Κρήτη)


Αυτά τα λόγια που συνεχίζει να βάζει στο στόμα των αγίων ο λαός,
έχουν θεολογική θεμελίωση;


Ayúdame, Dios mío. - Muévete, pobre mío
Trust in God But Tie Your Camel
Trust in God and keep your powder dry
God helps them that help themselves


Πάνω κάτω γνωστά μέχρι τώρα, και έγινε και τον περασμένο Δεκαπενταύγουστο ένα αφιέρωμα εν τη lexilogia.gr. Το καινούριο που έμαθα από τη wikipedia; η θρησκευτική ή αιρετική διάσταση του μύθου αλλά ακόμα και η σοσιαλυστική (έχω λύσεις για όλα) ή νεοφιλελεύθερη (κόψε το λαιμό σου).


Ενώ στην Αμερική, πολύς κόσμος θεωρεί το ρητό βιβλικό, δεν είναι λίγοι οι θεολόγοι που επισημαίνουν το κίνδυνο της αίρεσης του πελαγιανισμού, της αμεσολάβητης αυτοσωτηρίας· όπως λέει εδώ: στην Εκκλησία έχουμε Χριστοσωτηρία και όχι αυτοσωτηρία ή εργοσωτηρία. Ανταπαντούν με το God helps the helpless!, τους ταπεινούς και αβοήθητους και ότι είναι ανόητος ή καταραμένος όποιος εμπιστεύεται τον εαυτό του και την ανθρώπινη φύση. Αν και υπάρχει ο κίνδυνος του άλλου άκρου, της αδρανούς μοιρολατρίας, μοιάζει προτιμητητέα η κατά χάριν σωτηρία...νά και η απόδειξη του θεωρήματος από τον Απόστολο: τὸ ἀπόκριμα τοῦ θανάτου ἐσχήκαμεν, ἵνα μὴ πεποιθότες ὦμεν ἐφ' ἑαυτοῖς ἀλλ' ἐπὶ τῷ θεῷ τῷ ἐγείροντι τοὺς νεκρούς.....τῇ γὰρ χάριτί ἐστε σεσῳσμένοι διὰ τῆς πίστεως· καὶ τοῦτο οὐκ ἐξ ὑμῶν, Θεοῦ τὸ δῶρον,  οὐκ ἐξ ἔργων, ἵνα μή τις καυχήσηται.

Όντως, ο μύθος είναι κρυφο-ντεϊστικός, εμπνευσμένος άλλωσε σε φυσιοκεντρική/ειδωλολατρική κοινωνία (θεός υπάρχει αλλά δεν πολυασχολείται· βγάλτα πέρα μόνος σου) ούτε κολακευτικό, ούτε ισότιμο για το θείο με βάση τα καθ' ημάς στερεότυπα· θα ήταν αν συνέβαινε το αντίθετο, αν δλδ σε ένα εξασθενημένο από κόπο και κινδύνους άνθρωπο, μόνο στη ζωή, ερχόταν ένας σύμβουλος και τού λεγε: καλές οι προσωπικές προσπάθειες αλλά κάνε και ένα ευχέλαιο να πιάσουν τόπο οι κόποι σου!


Σὺν τῷ μόχθῳ τῷ σῷ, προσεύχου τῷ Θεῷ.


Ένας ακόμα λόγο που στην ύστερη αρχαιότητα
επικράτησαν οι θρησκείες του θεού-λυτρωτή
των φιλοσοφιών του θεού-παρατηρητή.


Ἕνα χιώτικο καράβι, ταξιδεύοντας, συνάντησε μεγάλη θαλασσοταραχή. Ὁ καπετάνιος, μπροστὰ στὸν κίνδυνο, φώναξε μὲ τὴ θερμὴ νησιώτικη πίστη του: - Παναγιά μου Νιαμονίτισσα, σῶσε μας! Καὶ σοῦ τάζω μία λαμπάδα τόσο ψηλή, ὅσο τὸ κατάρτι τοῦ πλοίου! Δὲν πρόλαβε νὰ τελειώσει τὸν λόγο του, καὶ βλέπει πάνω στὴν ἀφρισμένη θάλασσα τὴν ἴδια τὴ Θεοτόκο, νὰ κρατᾶ στὸ χέρι ἕνα ξύλο κι ἕνα σκοινί. Ὕστερα βυθίστηκε στὸ κύμα. Ἀμέσως ἡ τρικυμία κόπασε καὶ τὸ πλοῖο αγκυροβόλησε σῶο στὸ λιμάνι. Ἐκεῖ, μὲ μεγάλη τους ἔκπληξη, ἀνακάλυψαν στα ὕφαλα του πλοίου μία τρύπα. Ἡ τρύπα αὐτὴ ἦταν φραγμένη μ᾿ ἕνα κομμάτι ξύλο κι ἕνα κομμάτι σκοινί...Τὸ θαῦμα τῆς Παναγίας ἦταν ὁλοφάνερο. Ἀμέσως ξεκίνησαν ὅλο τὸ πλήρωμα γεμάτοι εὐγνωμοσύνη γιὰ τὴ Νέα Μονή. Προσκύνησαν τὴ θαυματουργὴ εἰκόνα, πρόσφεραν τὸ τάμα τους, μία πελώρια λαμπάδα, κι ἄφησαν στὸν ἐξωνάρθηκα τὸ σωτήριο ξύλο καὶ τὸ σκοινί, τὰ ὁποῖα σώζονται ἐκεῖ μέχρι σήμερα. Γιὰ τὴν ἴδια αἰτία, καθὼς λέγεται, ὑπάρχει στὸν ἔξω νάρθηκα κι ἕνα σφουγγάρι. Μὲ τὴ χάρη τῆς Νιαμονίτισσας τὸ σφουγγάρι αὐτὸ ἔφραξε τὴ σχισμὴ ἑνὸς ἱστιοφόρου πλοίου, ποὺ κινδύνευε νὰ κανταποντιστεῖ.

Όπως έφραξε του καραβιού η τρύπα, 
έτσι να βουλώσει και του χρέους μας η πίκρα
με σφουγγάρι να σβηστεί, στο γυαλό να πεταχτεί
και αν ρωτήξει ο δανειστής, κει στην άλλη τη ζωή
θα τα πάρει απ' τον Κριτή.

4 σχόλια:

dodo είπε...

Ας πάω να ανάψω ένα κεράκι, μήπως καί...
:-D

MelidonisM είπε...

Τον δεκαπενταύγουστο στα Παναθήναια
λαμπαδηδρόμος :-)

Un par de neuronas... είπε...

Ένα κερί για τον Αγ. Φανουρίο να μας βοηθήσει να βρούμε τη χώρα που έχουμε χάσει... Ένα αναμμένο κερί στον Απόλλωνα, τον θεό των τραπεζικών δανείων ... Ya sabemos que el primer banco se construyó en Delfos, muy listos los sacerdotes de las finanzas.

Un beso.

MelidonisM είπε...

:-) bingo besito!

Αἴσωπος ἐλθὼν εἰς Δελφοὺς ἔσκωπτεν αὐτοὺς, ὅτι ἀμελοῦσι τῆς γῆς, ἄφ' ἧς ἐργαζόμενοι διατρέφοιντο, ἀλλὰ περιμένοιεν ἀπὸ τῶν θεοῦ θυμάτων διαζῆν. Οἱ δὲ ἱερεῖς χαλεπήναντες, δόλον κατ' αὐτοῦ συνέστησαν· φιάλην ἱερὰν τοῖς Αἰσώπου σκεύεσιν ὑπέβαλον καὶ ἐφ' ἱεροσυλίᾳ αὐτὸν ἀπέκτειναν ὤσαντες ἀπὸ τῆς πέτρας ἐκείνης ἣν Ὑάμπειαν καλοῦσιν. Ἐκ δὲ τοῦ λέγεται μηνῖσαν τὸ θεῖον αὐτοῖς ἀφορίαν τε γῆς και λοιμὸν ἐπήγαγε. Διό χρησμὸν ἐξιλασμοῦ λαβόντες στήλην αὐτῷ ἀνέθηκαν.