Ἔστιν οὖν Τραγῳδία - Est igitur Tragoedia (Aristoteles Cantatus)

Links (Poetics-Aristotle) (Tragedy-Τραγωδία) (The evolution of the definition of tragedy) (Greek theatre building) (Παξινού/Μινωτής) (Irene Papas) (Iphigenia-Fontebasso) (Clytaemnestra-John Collier) (Oresters-Bouguereau) (Promitheas-Kazakos) (Spatial transformation in Greek tragedy) (Poetic Meter) (Simmons-Melpomene) (Hamlet's pieces) (Greek drama) (Herodotus) (Dionysus mask) (Dramatic structure-Freytag's triangle) (Catharsis-Odysseus Yakoumakis) (Illarion Pryanishnikov-Easter procession) (Ilya Repin-Easter in Kursk) (Nikolai Rimsky-Korsakov) (Roman Tragedy: Theatre to Theatricality) (Caesar's ghost) (Electra and Orestes) (Medea) (Oedipus) (Eteocles and Polynices) (Antigone) (Prometheus' fire) (Gluck-Iphigenia in Tauris)(Enchanted flute-Josephine wall) (Wagner-Tristan und Isolde) (Rembrandt-Aristotle Contemplating a Bust of Homer) (Greek mask) (Moon phases) (Sunrise)


Ἔστιν οὖν τραγῳδία μίμησις πράξεως σπουδαίας καὶ τελείας, μέγεθος ἐχούσης, ἡδυσμένῳ λόγῳ, χωρὶς ἑκάστῳ τῶν εἰδῶν ἐν τοῖς μορίοις, δρώντων καὶ οὐ δι’ ἀπαγγελίας, δι’ ἐλέου καὶ φόβου περαίνουσα τὴν τῶν τοιούτων παθημάτων κάθαρσιν. 


Είναι λοιπόν του θεάτρου η τραγωδία, μίμηση πράξης βαριάς, απόλυτης, μεγαλόπνοης, ντυμένης με ποίηση και μουσική, με την ανάλογη τέχνη του λόγου στα διάφορα μέρη,  που αναπαρίστανται όχι με αφήγηση ιστορική, μα στου παρόντος τη δράση περνώντας, από συμπόνια και φόβο στο τέλος καθαίρει τα πάθη του θεατή. 


(σπουδαίος = σοβαρός, υπέροχος) (τέλειος = ολοκληρωμένος) (μέγεθος = μεγαλοσύνη, ανάστημα, έκταση) (ηδύς, ηδυσμένος = γλυκός, με μουσική και ρυθμό) (χωρίς = χωριστά) (απαγγελία = αναγγελία, αναφορά, αφήγηση, απαγγελία) (πάθημα = συναίσθημα, πάθος, συμφορά)

Est igitur tragoedia imitatio actionis gravis et perfectae magnitudinem habentis suavi sermone separatim singulis formis in partibus agentibus, non per enarrationem, sed per misericordiam et metum transigens talium perturbationum purgationem. 

απλώς άλλαξα από εδώ το probae (καλής, ευγενικής, "proved, δοκιμασμένης") με το gravis (βαριάς, σοβαρής, σκληρής) και το indūcens (εν-οδηγώ, επάγω,  induction/ επαγωγή) με το trānsigens (τρυπώ, διαπερνώ, τελειώνω, συναλλάσω, transaction/συναλλαγή)


άλλες μεταφράσεις...represantation of an action....seriae/gravis et absolutae....condito sermone, distinctis singulis formis in partibus, agentium nec per narrationem, miseratione ac metu perficiens....(<<) ...actionis illustris....singulis generibus...atque terrorem, perturbationes huiusmodi purgans (<<)


...λέγω δὲ ἡδυσμένον μὲν λόγον τὸν ἔχοντα ῥυθμὸν καὶ ἁρμονίαν καὶ μέλος, τὸ δὲ χωρὶς τοῖς εἴδεσι τὸ διὰ μέτρων ἔνια μόνον περαίνεσθαι καὶ πάλιν ἕτερα διὰ μέλους....


...και ονομάζω γλυκασμένο λόγο αυτόν που έχει ρυθμό, αρμονία και μουσική, εκεί δε που λέω "χωριστά...είδη" εννοώ πως κάποια μέρη εκτελούνται με έμμετρη απαγγελία και άλλα με τραγούδι....


Και το τραγούδι δεν αφορά μόνο τα χορικά αλλά και τις μονωδίες, διωδίες (ντουέτα) των υποκριτών.


Nεοελληνικές παρανοήσεις...."πράξη που έχει διάρκεια, ευσύνοπτο μέγεθος" (το μέγεθος/μεγαλοπρέπεια αντιφωνεί με την μικροπρέπεια της κωμωδίας)..."με διανθισμένο, ευγενικό λόγο που τέρπει" (το ίδιο κάνουν οι έπαινοι και τα κοπλιμέντα)....."δεν απαγγέλλεται"...(Τραγική ποίηση = ποίηση, ακόμη και τα διαλογικά μέρη απαγγέλλονταν σε ιαμβικό τρίμετρο. Απλώς εδώ δεν έχουμε απλή αλλά θεατρική απαγγελία—Μία παράφραση για ορισμό της όπερας θά 'ταν...ἀδομένων καὶ οὗ δεῖ, διὰ μουσαπαγγελίας...τραγουδισμένων και όπου χρειάζεται με ρετσιτατίβο—Επίσης μπορεί να υπάρξει και απευθείας εξιστόρηση, αφήγηση, του χορού ή του αγγέλλου προς το κοινό)....."των παθημάτων και κάθαρση του ήρωα"....(σε κάποιες τραγωδίες βλέπουμε και εξαγνισμό/εξιλέωση/λύτρωση του ήρωα, όπως στην Ορέστεια, αλλά ένας ορισμός δεν μπορεί να πατάει στις εξαιρέσεις, η κάθαρση αναφέρεται στα παθήματα/συναισθήματα του θεατή. Η κάθαρση θα μπορούσε να αντικατασταθεί και από τον αριστοτελικό όρο για την τραγωδία ως "οικεία ηδονή", η ευχαρίστηση από την ταύτιση με τα πρόσωπα του έργου, των έντονων συναισθημάτων, της αδρεναλίνης, και όχι μόνο του οίκτου και του φόβου αλλά και των τοιούτων παθημάτων, παρόμοιες διονυσιακές συγκινήσεις. Η γλυκιά αδρεναλίνη, όπως η σοκολάτα, αυξάνει τα επίπεδα της γλυκόζης. Καταλήγουμε έτσι σε μία βιολογική ερμηνεία της κάθαρσης ως ανόδου και πτώσης, έντασης και ανακούφισης. 


Δύσκολο κείμενο η Ποιητική—και ιδιαίτερα για εμάς του Νεοέλληνες, που συναντάμε πολλές κοινές λέξεις αλλά με διαφορετικό νόημα—και οι θεωρίες και οι ερμηνείες της τέλος δεν έχουν...πολὺ γὰρ ἂν ἴσως ἔργον εἴη διεξιέναι καθ᾽ ἕκαστον...θα επανέλθω. Ήταν για την 27η Μαρτίου, ημέρα του Θεάτρου αλλά βγήκαμε εκτός προγράμματος. Πάμε να κλείσουμε λοιπόν με την Μούσα Μελπομένη.


Όλα τα ονόματα των Μουσών είναι σχετικά με την τέχνη τους. Ουρανία/αστρονομία, Κλειώ/κλέος/δόξα, Ερατώ/λυρική/έρωτας, Ευτέρπη, αυλού καλήδονη, Πολ-ύμνια, Τερψιχόρη/που τέρπει με χορό, Θάλεια/γλεντζού, που ανθίζει στα συμπόσια και τις κωμωδίες, εκτός από την Καλλιόπη/με καλή όψη —που μάλλον αυτή θα έπρεπε να ονομάζεται Κλειώ, Κλέα, και της ιστορίας η μούσα, Αλήθουσα, αυτή που δεν ξεχνά, τί χρησιμεύει η δόξα; η αλήθεια φωτίζει την ιστορία—και η Μελπομένη/τραγουδισμένη, που θα έπρεπε να λέγεται Θεανώ, Εικονία ή Προσωπία, γιατί η όψη, η μάσκα, είναι το γνώρισμα της· η Μελπομένη θα ταίριαζε για μούσα της όπερας· δια μέλους, ού δι' απαγγελίας. Εν πάση περιπτώσει, για τους αρχαίους δείχνει πόσο σημαντική ήταν η μουσική, ο ήχος, στην πρόκληση τραγικής συγκίνησης, δεν έφτανε να το δεις, έπρεπε και να το ακούσεις, ότι μία τραγωδία, δίχως τραγούδι και μουσική, ήταν για αυτούς αδιανόητη. Ο ηδυσμένος λόγος ποικίλει και ζωηρεύει το κείμενο.


Έτσι πέρα από εναλλασόμενη ρυθμική αγωγή, πετάγεται ξαφνικά ένας αργός τρίσημος |δι’ ἐ|λέου καὶ| φόβου πε|ραίνουσα| τὴν τῶν τοι|ούτων πα|θημάτων| κάθαρσιν| και ένας δεκαοκτάσημος (7+7+4) στο seperatim singulis|formis in partibus a|gentibus_. Για το τραγκοεντία, στην αρχή ήθελα να το αφήσω έτσι, επειδή το γκλισάντο βιμπράτο ακούγεται πιο ωραίο από το ρυθμικό τραγκοέντιά, αλλά αποφάσισα να το ξαναπώ και με τις δύο προφορές μαζί...τραγκοεντία, ως φόρος τιμής στην αρχαία Ελλάδα, όπως λέμε φλάουτι και ουώshington :-). Ψάχνοντας πάντως για λατινικό βρήκα στο Final Fantasy και την ιταλική προφορά tragedia.


Όταν το τελείωσα κάτι μου θύμιζαν οι πρώτες νότες και μετά από μέρες συνειδητοποιώ πώς είχα κρυπτομνησίσει το πρώτο και το τρίτο από τα τρία μέρη του αρχικού μοτίβου (Αναστήτω ο Θεός και διασκορπισθήτωσαν οι εχθροί του και φυγέτωσαν από προσώπου αυτού οι μισούντες αυτόν)  από το αγαπημένο μου Ρωσικό Πάσχα του Νικολάι Ρίμσκυ-Κόρσακοφ (1844-1908)· εθνικός ρομαντικός συνθέτης και δάσκαλος της ενορχήστρωσης.

Ένα ντοκυμαντέρ αξίζει μόνο για αυτό το δεκαπεντάλεπτο διαμάντι της ρωσικής σχολής, που θα αναλύει το ρυθμό, πεντάσημος ασυνήθιστος για δυτική κλασική μουσική αλλά αγαπητός στην ανατολική ευρώπη, τις μελωδίες από τους ρωσικούς ψαλμούς που επεξεργάστηκε ο συνθέτης και θυμίζουν πασχαλινό πλάγιο πρώτο, και την εμμονή του με τη θρησκεία, τη φύση, τον πανθεϊσμό, αν και ο ίδιος άθεος· τραγική αντίθεση. Όπως έγραψε για το έργο προσπάθησα να αποδώσω την μυθική και ειδωλατρική όψη της ημέρας, και τη μετάβαση από την ιερότητα και το μυστήριο της παραμονής του Σαββάτου στο αχαλίνωτο παγανιστικό πανηγύρι του πρωινού της Κυριακής.