Δευτέρα 20 Δεκεμβρίου 2010

((Lament of Danae~Θρήνος της Δανάης))


Μέσα στην κασέλα την πλουμιστή, με τον άνεμο απέξω να λυσσομανεί και τον φόβο της ζωντανής θάλασσας, ερείπιο να την ρίχνουν, γέμισαν δάκρυα της Δανάης τα μάγουλα, μ’αγάπη αγκάλιαζε τον Περσέα και τού 'λεγε: Γιέ μου,τί πόνο έχω. Εσύ βαθειά γλυκόκοιμάσαι, η καρδούλα σου δεν ξέρει, γερμένο πάνω στα πικρά, τούτα ξύλα, τα χαλκοκάρφωτα, που λάμπουν τούτη τη νύχτα στα γαλάζια σκοτάδια. Και ενώ περνά η πυκνή, πάνω απ' τα μαλλάκια σου,αυτή η αρμύρα, κι όμως δεν νοιάζεσαι, ούτε για τον άνεμο που βογγολογά...έτσι τυλιγμένος στον κόκκινο μανδύα,  προσωπάκι μου όμορφο....Αν μπορούσες να νιώσεις τον έξω τρόμο, θ' άνοιγες τ' αυτάκι σου στα λόγια μου...μ' αφού έτσι προτιμάς, κοιμήσου μωρό μου, σε παρακαλώ...να κοιμηθεί το κύμα μαζί και τ' άμετρο κακό....κι ας φανεί μιαν αλλαγή στη θέληση σου πατέρα μας Δία ....συγχώρησε με την ορφανή, αν είναι τολμηρή ή άδικη τούτη η προσευχή. (Άλλες μεταφράσεις)

Inside the skilfully wrought box, as the raging wind outside and the horror of the living sea, casting her down like a ruin, full of tears had been the cheeks of Danae; with love she hugged Perseus saying: My son,what a pain have I. You have a deep and sweet sleep, your heart ignores, bowed upon these bitter, bronze-bolted pieces of wood, that shine this night under the blue darkness. While this thick saltness moves over your smooth hair, and yet you don't care, either for the groaning wind, as you are covered by the red cloak; my sweet little face. If you could feel the outside terror, you would open your ears to my words. As you prefer, sleep my baby, please, so as the wave to sleep along with the boundless evil.  May a change appear on thy willpower, our father Zeus and forgive my orphan soul if this prayer might be wrong or bold.  (For  Andrew M. Miller's English translation click on: When in the chest, intricately fashioned...)

Ὅτ' ἐν τ δαιδαλέᾳ λάρνακι, νέμου κλύζοντος πνέοντα κύματα,  φόβος Δανάην κατέβαλλεν, γραῖς παρειαῖς τε κα φιλήμασι Περσέαν περιέβαλλεν: ὦ βρέφος οἷον πόνον ἔχω! σὺ δ καθεύδεις, θος πνώττεις, ταθες π ξύλου πικροχαλκηλάτου, λάμποντος  ἐν κυαν σκοτίνυκτί. Ἀμέριμνος λμυρᾶς πνοῆς περάνω κόμης τες. Ἀμέριμνος βοντος νέμου ἐν πορφυρ χλαμύδι κείμενος, καλν πρόσωπονμόν. Εγε γνως ξωθεν τρόμον, μνημάτων λεπτς  ν κουες, κέλομαί σε καθεύδειν κα μο καθευδέτω δὲ κῦμα, καθευδέτω δ' μετρον κακόν. Μεταβουλία δέ τις φανείη, Ζεῦ πάτερ κα σύγγνωθί μοι, ε θαρσαλέον δικον  ἔπος μν εἴη. (Simplified Ancient Greek)
 
ὅτε λάρνακι ἐν δαιδαλέᾳ, ἄνεμός τε +…… + πνέων κινηθεῖσά τε λίμνα δείματι  ἔρειπεν͵ οὐκ ἀδιάντοισι παρειαῖς ἀμφί τε Περσέι βάλλε φίλαν χέρα εἶπέν τ΄· ὦ τέκος οἷον ἔχω πόνον· σὺ δ΄ ἀωτεῖς͵ γαλαθηνῷ δ΄ ἤθεϊ κνοώσσεις  ἐν ἀτερπέι δούρατι χαλκεογόμφῳ  <τῷ> δε νυκτιλαμπεῖ͵ κυανέῳ  δνόφῳ  ταθείς· ἄχναν δ΄ ὕπερθε τεᾶν κομᾶν βαθεῖαν παριόντος  κύματος οὐκ ἀλέγεις͵ οὐδ΄ ἀνέμου φθόγγον͵ πορφυρέκείμενος ἐν χλανίδι͵ πρόσωπον καλόν. εἰ δέ τοι δεινὸν τό γε δεινὸν ἦν͵ καί κεν ἐμῶν ῥημάτων  λεπτὸν ὑπεῖχες οὖας. κέλομαι δ΄͵ εὗδε βρέφος͵ εὑδέτω δὲ πόντος͵ εὑδέτω δ΄ ἄμετρον κακόν· μεταβουλία δέ τις φανείη͵ Ζεῦ πάτερ͵ ἐκ σέο·  ὅττι δὲ θαρσαλέον ἔπος εὔχομαι ἢ νόσφι δίκας͵ σύγγνωθί μοι.(Simonides Original)





26 σχόλια:

Ανώνυμος είπε...

Live your Greece in myth, όπως λέει και ένας αγαπητός συν-ιστολόγος :)

MelidonisM είπε...

''Myths just aren't the same today''

Ανώνυμος είπε...

Τί σχήμα λόγου είναι το
(ἀνέμου κλύζοντος πνέοντα κύματα);

MelidonisM είπε...

..όταν ο άνεμος βρέχει

τα κύματα που φυσούν..

και ο ήλιος χιονίζει

τις νιφάδες που λάμπουν..



..θα το βάφτιζα

"Χιαστό κατ' Αντινόηση"

MelidonisM είπε...

Σχήματα ανακόλουθα
και συντακτικά ανακατέματα
ακόμη και η χαμένη γραμμή +...+
του χειρογράφου
εντείνουν τη συγκινησιακή φόρτιση

σαν να λέν..

"πάνω στο πόνο ο ποιητής κι η μάνα
έχασε τα λόγια τους"

H.Constantinos είπε...

Θρήνος, ω, ναι, θρήνος, εξαιρετικά επίκαιρος τίτλος αν θεωρήσουμε την Δανάη συνδικαλίστρια του ΟΑΣΑ, ή από την άλλην πλευράν επιβάτιδα αστικών συγκοινωνιών αττικής...
Το αυτό αν θεωρήσουμε την Δανάη αργόμισθη του ΟΣΕ υπο μετάταξη!

Γιώργος είπε...

Βασικά το Σιμωνίδη τον είχα κάτι σαν πατριωτικό ποιητή (από τον Ξειν' αγγέλειν Λακεδαιμονίοις και το αλλο
για τους Αθηναιους)

Δεν περίμενα ότι θα είχε γράψει
για τόσο ευαίσθητο και γυναικείο
θέμα.

MelidonisM είπε...

@H.Constantinos
''Women just aren't the same today''
Το εισιτήριο είναι τρία σε ένα: Θρήνος,Νανούρισμα και Προσευχή.
Το δρομολόγιο, Άργος-Σέριφος.
Με τη βία την εγκλωβίζουν
στην ΠΝΟ αλλά στο τέλος δια της προσευχής,
την σώζει η ΔΙΑΣ Ασφαλιστική.
(και αυτό ζήτημα ταξικό μάλλον,
ήταν πριγκήπισσα)


@Γιώργο
Ναι, για αυτά είναι γνωστός.
Απ΄ τα ελάχιστα του έργα που σώθηκαν, είναι ανίκητος σε δύο πράγματα: στο επίγραμμα και στο να προκαλεί λύπη και συμπόνοια περισσότερο από κάθε άλλο ποιητή.

MelidonisM είπε...

Αν και βρισκόμαστε στην κλασσική εποχή...

Τρεις ειν' οι λόγοι που
αναδεικνύουν αυτό το ποίημα και τον ποιητή κάτι σαν μακρινό αρχαίο πρόγονο του Ευρωπαϊκού Ρομαντισμού.

1.
Τα περισσότερα ποιήματα ή θρήνοι εν προκειμένω, θυμίζουν ή μπορεί να παρατεθούν δίπλα σε κάτι άλλο.

Οπως όμως οι Ρομαντικοί έψαχναν με μανία την πρωτοτυπία, το ποίημα είναι μοναδικό και αμίμητο.
Η σκηνή του μωρού που κοιμάται
μες στην θαλάσσια καταιγίδα,
ανυπέρβλητη.

2.
Οι μεταγενέστεροι αναλυτές του
Σιμωνίδη έδωσαν την έννοια
του πάθους-συναίσθημα
στoν ευρωπαικό ρομαντισμό
(Beethoven,Liszt, Tchaikovsky)

3.
Πριν από το Ρομαντισμό που προσπαθούσε να περιπλέξει,να ενώσει όλες τις τέχνες μεταξύ τους ,ο Σιμωνίδης μας είχε πει (μέσω Πλούταρχου)

Η ζωγραφική είναι ποίηση σιωπώσα, η δε ποίηση είναι ζωγραφική λαλούσα

Painting is silent poetry, poetry is eloquent painting

(''The painter turns a poem into a painting; the musician sets a picture to music''. Robert Schumann, Romantic composer)

Και του παραπάνω συνθήματος,
η ''Δανάη'' του Σιμωνίδη
αποτελεί θριαμβευτική δικαίωση.

Ανώνυμος είπε...

Συνήθως συνδέουν τον Ευριπίδη
με το Ρομαντισμό.

Άστρια είπε...

Πολύ ευαίσθητο και τρυφερό...

Τί πιο όμορφο χάδι αγάπης και προστασίας από αυτά τα δακρυσμένα λόγια μιας μικρής άδικα καταδιωγμένης μάνας στο μωρό της, μέσα στη φουρτούνα και στην εγκατάλειψη;!
(Τί κι αν ήταν πριγκήπισσα; τα λόγια εδώ ήταν της Μάνας: "Θρήνος,Νανούρισμα και Προσευχή."
Και πράγματι, "Η σκηνή του μωρού που κοιμάται
μες στην θαλάσσια καταιγίδα,
ανυπέρβλητη."

Από τα κείμενα ("ζωγραφιές ποίησης") που δεν μπορεί να μην αγγίξουν την ψυχή!
Αληθινά ευχαριστούμε.


υγ.Να προσθέσω ότι η μετάφραση στην ανάρτηση ήταν πιο όμορφη από αυτές του link.

MelidonisM είπε...

@Αστρια

Σε ευχαριστώ, μίλησε και μια γυναικεία ψυχή :)

@Anonymous
Ο Ευριπίδης ήταν ένας
αμφιλεγόμενος καλλιτέχνης
και στην εποχή του
και μεταγενέστερα
(ακόμα και μεταξύ των Ρομαντικών)

Περισσότερο θα συμφωνούσε και ο ίδιος και οι αντίπαλοι του στο τίτλο του : Avant-guarde :

Αν δεν υπήρχε πάντως η Λυρική Ποίηση του 7-6ου αιώνα, που εγκαινίασε,για πρώτη φορά στην Ανθρώπινη Ιστορία,τη διερεύνηση του "Εγώ",του προσωπικού συναισθήματος, δεν θα γεννιόταν αργότερα ένας Ευριπίδης.

Ανώνυμος είπε...

Διάβασα πως ο Σιμωνίδης πληρωνόταν
για τα έργα του.
Να το συνέθεσε άραγε αυτό για τα γενέθλια κάποιας πλούσιας Δανάης;;

MelidonisM είπε...

Πληρωνόταν,ε; αυτά ακούν οι σύγχρονοι
ποιητές και προβληματίζονται ;)

Μάλλον για την πόλη του Άργους
που λες.
Στα Ηραία, μετά την παρέλαση :)
...και η Ήρα θά 'σκασε απ' τη
ζήλεια της!! :)

MelidonisM είπε...

Πιθανός δάκτυλος της Ηρας λοιπόν
πίσω απ' της Δανάης το
Πάθος-Οδύσσεια
(κλασική ματιά)

σε αντίθεση με το Πάθος-Συναίσθημα (ρομαντική) που λέγαμε.


Ο Σιμωνίδης ξεχώρισε γιατί
συνδύασε άριστα δυο αντίθετες τεχνικές:
1.Τον Eπιγραμματικό λόγο,γνώρισμα του κλασικού κόσμου, του μέτρου, που σε περι-ορίζει.

2.Το Συναίσθημα,που οδηγεί
στην υπέρβαση των ορίων, έξαρση και πολυλογία.

Με αυτόν τον τρόπο
γεννήθηκε ένα νέο κράμα
που αποφεύγει την απότομη κρυάδα του επιγράμματος αλλά και το γλυκερό ρομαντικό πλατειασμό.

Ρομαντικά στοιχεία
όπως
1.Η Λάρνακα (που σημαίνει και φέρετρο)
2.Η Νύχτα
3.Η Τρικυμία
4.Το Αμετρο Κακό
5.Δάκρυα
6.Μητρικός Πόνος

εχουν τις Αντι-Θέσεις

1.Η Ομορφοστόλιστη Λάρνακα
2.Το Μωρό που αδιάφορο κοιμάται
3.Τα πικρά ξύλα που λάμπουν
4.Ο κόκκινος (βασιλικός) μανδύας
5 Το Παράλογο Νανούρισμα της Μάνας προς στον μικρό Περσέα
(δε νοιάζεσαι-αφού έτσι προτιμάς-κοιμήσου για να κοιμηθεί το κύμα)
6.αλλά και Νηφάλια Θρησκευτική Ταπείνωση στο τέλος.

Ούτε μία λέξη δεν περισσεύει,δεν πλεονάζει απ'αυτόν το σύντομο, Πυκνογραμμένο,Επιγραμματικό Θρήνο. (άλλοι ποιητές μπορεί και να γραφαν μια μικρή Οδύσσεια)

MelidonisM είπε...

Ο άλλος γνωστός Θρήνος του Σιμωνίδη (Επειδή είσαι άνθρωπος) αποτελεί ένα κοινό
τόπο/θέμα του κλασικού κόσμου απέναντι στα όρια της άνθρωπινης μοίρας αλλά και αντιπροσωπευτικό
του τί σημαίνει να θρηνείς με
μέτρο και αξιοπρέπεια.
(και πάλι σε αντίθεση με τον Ρομαντισμό)

(και το λέω για να μη δοθεί η εντύπωση, οτι επειδή η "Δανάη" έχει κάποια ρομαντικά στοιχεία, μπορούμε να βάλουμε την ετικέτα του ρομαντικού και στον ποιητή της)

Ανώνυμος είπε...

Αυτά όλα είχαν μελοποιηθεί στην αρχαιότητα;

MelidonisM είπε...

Σ' αντίθεση με μας, για τους Αρχαίους τα πάντα ήταν Μουσική (Μούσες)

Ολα τα αρχαία ποιήματα τραγουδιόντουσαν.

Συνήθως οι ίδιοι οι ποιητές έγραφαν και τη μελωδία.

Εν προκειμένω για τη ''Δανάη'',το γεγονός οτι το μέτρο, ο ρυθμός (μακρά-βραχέα) δεν μπορεί εύκολα να αποκατασταθεί (κυρίως γιατί δεν υπάρχει παρόμοιο καλούπι-πρότυπο) δείχνει ότι και η μελωδία, όπως και το ποίημα, θα ΄ταν μοναδική.

MelidonisM είπε...

Και επειδή η μουσική έχει χαθεί
γι' αυτό το λόγο ο Διονύσιος Αλικαρνασσέας (1ος π.Χ)
το θεωρεί πεζό κείμενο
και κάνει την παρατήρηση οτι
αν η λυρική ποίση γραφτεί σαν πρόζα
θα είναι αδύνατο να καταλάβεις
το ρυθμό και να διαχωρίσεις τις
στροφές.

Μαρία είπε...

Σχετικά με το Σιμωνίδειο Πάθος.

Είναι τυχαίο οτι σε αυτήν την πεζή και απαθή εποχή μας, η λέξη ''Pathetic'' πήρε αυτήν τη μειωτική, περιφρονητική σημασία;

Άστρια είπε...

πολύ ωραίες και ενδιαφέρουσες οι αναλύσεις στα σχόλια!

Ευχές πολλές για καλές γιορτές!

MelidonisM είπε...

@Άστρια
Ευχαριστώ σε. Καλές και Αστρικές σου γιορτές :)


@Μαρία
Δράση και Αντίδραση

Παράβαλε την Ιστορική σημασιολογική μεταβολή
των

miser-era-um > Miserere > miser.

ἵλεως > Κύριε Ελέησον > ελεεινός.

Τον πολύ ρομαντισμό τον βαριέται ο λαός...αλλά κράτησε το Sympathetic και Empathy που δεν σημαίνουν συμπαθητικός και εμπάθεια (όπως μεταφράζονται συνήθως
στων ταινιών τους υπότιτλους) αλλά την ικανότητα να κατανοείς το συναισθηματικό κόσμο του άλλου.

Αυτά για τα αγγλικά, για τη δημοτική, όπου παθητικός
σημαίνει just passive αν πεις ''παθητικό τραγούδι'' θα νομίσουν.. το ''έντεχνο και χαμηλόφωνο'' :)

Μαρία είπε...

Μια που είπες για miser, πώς είναι
δυνατόν ένα τόσο ευαίσθητο και δοτικό ποίημα να το συνθέσει ένας φραγκοφονιάς και σπαγγοραμένος;

..ὄντως δ´ ἦν ὡς ἀληθῶς κίμβιξ ὁ Σιμωνίδης καὶ αἰσχροκερδής, ὡς Χαμαιλέων..

MelidonisM είπε...

:) ((Ενας Μελωδικός Σκρουτζ δηλαδή μέρες που είναι.

..Θα κουδουνίζαν σαν τα κέρματα
οι λέξεις στο κεφάλι του.))

Μα είναι δυνατόν να πιστεύεις
τις λαίμαργες κουτσομπόλες της αρχαίας βραδινής ζώνης;

Αυτά όλα τα διέδωσε ένας ανταγωνιστής κάποιος Γυάλινος,Μεγαλοπρεπής ποιητής ονόματι Πίνδαρος, με τη σπόντα για
(Ασημοπρόσωπη Τερψιχόρη και Mercenary Muse)

Ο Σιμωνίδης όμως δε γεννήθηκε μες στα καλά της εύφορης Βοιωτίας
αλλά σε ένα ξερονήσι την Κέα/Τζιά
αν έχεις ακουστα.
Ανήκει στην ομάδα των χαρισματικών
ατόμων που ανέβλυσαν
οι κουκίδες του Αρχαίου Αιγαίου.
Και εκεί για να επιβιώσεις ή ναυτικός γίνεσαι ή κατεβάζει το κεφάλι σου ιδέες.

Για να μιλήσουμε με τη σύγχρονη γλώσσα: Ηταν Και Ποιοτικός Και Εμπορικός!

Μέσα στην οικονομική δυστοκία
που διανύουμε, εξεταστέος και επίκαιρος.

Στην ουσία τώρα:
Και μόνο για αυτήν την ερώτηση
θα σε είχαν κόψει σε καμιά Θεωρία
της Τέχνης...κοίτα το έργο του, κορίτσι μου, δε μας ενδιαφέρει η ζωή κι ο χαρακτήρας του.

Αλλά δεν μου κάνει καμία εντύπωση.
Η Τεχνο-Γένεση είναι μία αυτιστική, μίζερη πορεία,
που αφήνει και κάποια αντικοινωνικά κουσούρια που και που
:_)

ΧΚ είπε...

Βρήκα κάποιες Χριστιανικές αναφορές

α.
μαστίγων υπέστης πείραν, καί επί ξύλου ταθείς

β.
ενέδυσάν με ''χλαμύδα κοκκίνην''

γ.
Και η τελευταία φράση της Δανάης
περισσότερο ταιριάζει σε Χριστιανική παρά σε
Παγανιστική προσευχή. Η μεν σιωπηλή,ταπεινή
η δε θαρρετή και θορυβώδης.

dodo είπε...

Περνώ γιά μιά καλησπέρα και ευχές, θα επανέλθω γιά τον διάλογο στα σχόλια που κεντρίζει το ενδιαφέρον!